☀️ در حالی که بحران‌های امنیتی اخیر و احتمال آسیب به زیرساخت‌های انرژی، کشور را بیش از پیش به سوی تنوع‌بخشی منابع تولید برق سوق داده است، همچنان تأمین اعتبار برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی با چالش‌هایی جدی همراه است. این در حالی است که ایران از ظرفیت بالقوه‌ای برای بهره‌برداری از انرژی خورشیدی برخوردار است.
🔋 وابستگی تک‌منبعی؛ تهدیدی استراتژیک برای پایداری انرژی
طبق آمار، بیش از ۸۰ درصد برق کشور از گاز طبیعی تأمین می‌شود؛ گازی که عمدتاً از میدان پارس جنوبی استخراج می‌شود و بسیاری از چاه‌های آن وارد نیمه دوم عمر خود شده‌اند. این وابستگی بالا به یک حامل انرژی، ایران را در برابر تهدیدات و حملات احتمالی آسیب‌پذیر کرده است.
❗ هرگونه اختلال در تولید یا انتقال گاز می‌تواند به توقف بخش زیادی از ظرفیت تولید برق منجر شود. در چنین شرایطی، انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشیدی می‌توانند نقش حیاتی ایفا کنند؛ به‌ویژه اگر این منابع پراکنده و غیرمتمرکز باشند.
🌞 انرژی خورشیدی؛ ظرفیت بالقوه‌ای که نادیده گرفته شده
- ایران به‌تنهایی ظرفیت نصب ۶۰ هزار مگاوات برق خورشیدی را دارد
- سهم فعلی خورشیدی در سبد تولید برق کشور کمتر از ۱ درصد است
- این در حالی است که میانگین جهانی نزدیک به ۱۰ درصد است
به‌گفته کارشناسان، پنل‌های فتوولتائیک با نصب روی بام منازل، مدارس و مراکز درمانی، علاوه بر کاهش مصرف سوخت، تاب‌آوری شبکه را در برابر بحران‌ها افزایش می‌دهند. پراکندگی منابع تولید در سطح خانوار، مفهوم امنیت انرژی را تحقق می‌بخشد.
⚙️ پروژه نیروگاه‌های بامی؛ ایده‌ای که به تحقق نزدیک می‌شود
عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو اعلام کرده است: «در هفته پیش رو، پروژه‌ای ملی برای نصب نیروگاه‌های ۵ کیلوواتی خورشیدی روی بام خانه‌ها معرفی خواهد شد.» این اقدام با هدف افزایش خودکفایی انرژی خانوارها و مشارکت عمومی در حل ناترازی انرژی کشور در دستور کار قرار گرفته است.
محسن طرزطلب، رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر نیز از مذاکره با بانک‌ها برای ارائه تسهیلات حمایتی خبر داده و گفته: «در پلتفرمی که به زودی معرفی می‌شود، امکان خرید و نصب تجهیزات خورشیدی برای شهروندان فراهم خواهد شد.»
💰 اما مانع اصلی کجاست؟ نبود اعتبارات کافی
روند واردات تجهیزات خورشیدی و توسعه پروژه‌های نیروگاهی، به دلیل تخصیص ناکافی منابع از صندوق توسعه ملی با کندی مواجه شده است. در حالی که دولت چهاردهم ساخت نیروگاه‌هایی با ظرفیت ۵۰۰۰ مگاوات و واردات ۲۰۰۰ مگاوات تجهیزات خورشیدی را هدف‌گذاری کرده، اعتبار لازم هنوز به‌طور کامل محقق نشده است.
🔑 این در حالی است که تسریع در واردات و واگذاری این تجهیزات می‌تواند نه‌تنها ناترازی ۲۰ هزار مگاواتی برق را کاهش دهد، بلکه راهکاری برای مدیریت بحران‌های احتمالی آینده نیز فراهم کند.
